- نام لاتین: acetaminophen
- نام فارسی: استامینوفن
- مصرف در حاملگی: B
- گروه درمانی – دارویی: مشتق پاراآمینوفنل – ضد درد، غیرمخدر، ضد تب
اشکال دارویی:
Gelatin cap: 325, 500mg
Tab: 325, 500mg
Oral Sol: 120mg/5ml
Oral susp: 120mg/5ml
Ped. Drops: 100mg/ml
Ped. suppository: 125mg
فارماکوکینتیک – دینامیک ، مکانسیم اثر:
متابولیت اصلی و فعال acetanilid و phenacetin سمیت اندک در دوزهای معمول. مکانیسم و محل اثر نامشخص.کاهش تب با اثر مستقیـم بر مرکز تنظیـم حرارت هیپوتالاموس. فاقد اثر ضد تـورم و ضد روماتیسم. فاقد اثر ضد چسبندگی پلاکتی. بی‌اثر بر پـاسخ پـروترومبین.گ حداکـثر غلظت پلاسمایی نیم تا دو ساعت بعد از مصرف قرص و سریع‌تر از فرم مایع.
میزان و سرعت جذب متغیر شیاف. جذب‌گوارشی سریع وکامل. توزیع در بیشر بافت‌های بدن. متابولیسم‌کبدی (تخریب بافتی با تجمع یکی از متابولیت‌ها درکبد و کلیه). دفع‌کلیوی. افزایش نیمه عمر دفـع ٣-١ سـاعته دارو در نـوزادان و بـیماران سیروز.
مصرف برحسب اندیکاسیون:
تخفیف درد و کاهش تب
مصارف جانبی: جلوگیری از تب و درد ناشی از واکسن سه‌گانه در محل تزریق. قبل از تزریق ١ دوز و بعد از آن.
تداخلات مهم:
دارویی:
- کاهش تاثیر درمانی و افزایش سمیت‌کبدی با مصرف زیاد و طولانی باربیتورات‌ها،کاربامازپین، فنی‌توئین، ریفامپین، سولفین‌پیرازون و ایزونیازید.
- تقویت اثر ضد انعقادی وارفارین با دوز بالا و مدت طولانی
- افزایش احتمال سرکوب مغز استخوان و اختلال در متابولیسـم زیدوودین.
آزمایشگاهی:
- امکان ایجاد پاسخ مثبت کاذب در آزمون ادراری
- هیدروکسی ایندول اسـتیک اسـید و کاهش‌گلوکز خون تا ۰۶۶۲٠.
موارد منع مصرف و احتیاط:
منع مصرف: مورد خاصی گزارش نشده است.
احتیاط: در اعتیاد طولانی به الکل، خانم‌های باردار و شیرده.
عوارض جانبی:
شایعترین: عوارض جانبی شایع نیببشد.
مهمترین: آسیب شدیدکبدی با مقادیر سمی.
سایر عوارض: آنمی همولیتیک، نوتروپنی، لوکوپنی، پـان‌سیتوپنی، تـرومبوسیتوپنی (بـه نـدرت)، زردی، بثورات جلدی،کهیر و هیپوگلیسمی.
مصرف در بارداری و شیر دهی:
عبور از جفت و ورود به شیر با غلظت پایین. در دوزدرمانی و به مدت‌کوتاه بی‌خطر است.
مسمومیت و درمان:
علایم مسمومیت حاد: بروز تهوع، استفراغ، خواب‌آلودگی، گیجی، افت فشار خون، آریـتمی قـلبی، زردی،نارسایی‌کبدی وکلیوی بعد از ٢۴ ساعت. امکان بروز نکروزکبدی منجر به مرگ.
درمان: شستشوی معده. پادزهر اختصاصی: N -استیل سیستئین.
توجهات پزشکی – پرستاری ، آموزش بیمار – خانواده:
- کنترل میزان درد و دمای بدن قبل و طی دوره درمان
- توجه به میزان استامینوفن موجود در بعضی از داروهای OTC جهـت تنظیـم دوز روزانه دارو.
- مشورت با پزشک قبل از استفاده درکودکان کـمتر از ٢ سال
- مصرف‌کوتاه‌مدت دارو و مشورت با پزشک در صورت ادامه مصرف در کـودک و بـزرگسالان بـه ترتیب بیش از ۵ و ١٠ روز