عوارض آدنوزین

آدنوزین یک نولکئوزید اندوژن است که در بسیاری از پروسه های بیولوژیک دخیل می باشد و از طریق تحریک گیرنده های 1A آدنوزین به صورت یک آنتی آریتمی عمل می کند و باعث کاهش سرعت هدایت از میان گره دهلیزی بطنی میشود. این دارو را نمی توان جزء طبقه بندی معمول داروهای ضد آریتمی قرار داد. همچنین باعث ایجاد استاع عروق محیطی و کرونری از طریق تحریک گیرنده های 2A آدنوزین می گردد.
در درمان تاکی کاردی فوق بطنی پاروکسیسمال از آدنوزین برای به حالت اول برگرداندن ریتم سینوسی استفاده می شود مخصوصاً در سندرم wolff-parkinson-white .
همچنین از آن جهت تشخیص افتراقی کمپلکس پهن یا باریک تاکی کاردی فوق بطنی و درعسکبرداری میوکارد استفاده می شود.

عملکرد آنتی آریتمی: سرعت هدایت گره AV قلب را کم کرده، با مسیرهای فرعی ورودی به گره AV مقابله می کند و منجر به بازیابی ریتم نرمال سینوسی می شود
سینتی گرافی پرفیوژن میوکاردی: Adenosine باعث اتساع عروق کرونری شده و جریان خون را در شریان های کرونری نرمال بالا می برد اما در شریان های کرونری استنوتیک، افزایشی ایجاد نمی کند؛ برداشت تالیوم 201 در شریان های کرونری استنوتیک کمتر از شریان های کرونری نرمال است در نتیجه مناطقی که جریان خون کافی ندارند، مشخص می شود

بعد از تجویز داخل وریدی آدنوزین توسط یک سیستم انتقالی فعال به سرعت به درون اریتروسیت ها و سلولهای آندوتلیال عروقی منتقل می شود جایی که به اینوزین و آدنوزین منوفسفات متابولیزه می شود. نیمه عمر پلاسمایی آن کمتر از 10 ثانیه است.

عوارض جانبی آدنوزین معمولاً موقت هستند و کمتر از یک دقیقه طول می کشند چرا که نیمه عمر پلاسمایی بسیار کوتاهی دارد. این عوارض عبارتند از: حالت تهوع، سبکی سر، کر گرفتگی، سردرد، درد قفسه سینه مشابه آنژین و تنگی نفس و برونکواسپاسم. همانند دیگر آنتی آریتمی ها، ممکن است آدنوزین آریتمی را بدتر کند. در مواردی برادی کاردی و بلوک قلبی مشاهده شده است و ندرتا ًدوزهای بالای تجویز شده به صورت انفوزیون داخل وریدی باعث کاهش فشار خون و تاکی کاردی شده است . در بیمارانی که بلوک دهلیزی بطنی درجه 2 و3 دارند یا آنهایی که سندرم سینوس بیمار(sick sinus syndrome) دارند آدنوزین منع مصرف مطلق دارد همچنین در موارد آسم منع مصرف دارد و در بیماران مبتلا به بیماری های اسندادی ریه می بایست با احتیاط مصرف شود. در بیماران دارای عوارض کاهش فشار خون انفوزیون داخل وریدی آدنوزین می بایست با احتیاط صورت گیرد همانند آنهایی که مبتلا به اختلال عملکرد اتونوم هستند و یا پریکاردیت دارند و یا افراد مبتلا به بیماری های تنگی دریچه ای قلب. در بیمارانی که اخیراً تحت عمل پیوند قلب قرار گرفته اند ممکن است حساسیت به آثار قلبی آدنوزین افزایش یافته باشد.

دی پیریدامول uptake آدنوزین را مهار می کند بنابراین می تواند باعث تقویت عملکرد آن شود و اگر مصرف توأم هر دو دارو ضروری است، دوز تجویزی آدنوزین می بایست کاهش یابد.
تئوفیلین و دیگر گزانتین ها آنتاگونیست های رقابتی آدنوزین می باشند. در صورت مصرف آدنوزین با داروهایی که هدایت دهلیزی بطنی را آهسته می کنند می تواند باعث افزایش خطر بلوک دهلیزیبطنی شود.

منع مصرف: بیش حساسیتی؛ بلوک AV درجه 2 یا 3 (به جز افرادی که پیس میکر دارند)؛ سندروم sick sinus؛ فلوتر دهلیزی؛ V-tach؛ استفاده از این دارو برای اسکن قلبی در بیماری ریوی انسدادی یا برونکواسپاستیک (مثل آسم) ممنوع است
احتیاط:
برادی کاردی علامت دار، سکته قلبی، بلوک قلبی، بیماران پیوندی، هایپرتنشن، هایپوتنشن، MI، وقایع پروآریتمیک، آنژین ناپایدار
وقایع هموراژیک و ایسکمیک عروق مغزی گزارش شده است؛ اثرات همودینامیک Adenosine از جمله هایپوتنشن یا هایپرتنشن می تواند با این موارد مرتبط باشد
داروهای مهار کننده انتقال نوکلئوزیدی (مثل Dipyridamole) اثرات عروقی Adenosine را تقویت می کنند؛ قبل از تجویز Adenosine باید 5 نیمه عمر از مصرف این دارو گذشته باشد
داروهای متیل گزانتینی (مثل کافئین، تئوفیلین) آنتاگونیست های رسپتور Adenosine هستند و مانع از اثرات عروقی آن می شوند؛ قبل از تجویز Adenosine باید 5 نیمه عمر از مصرف این داروها گذشته باشد
پس از مصرف Adenosine احتمال تشنح یا عود آن وجود دارد؛ برخی تشنج ها طولانی بوده و نیازمند کنترل اورژانسی با داروهای ضد تشنج هستند؛ Aminophylline ریسک تشنج ناشی از Adenosine را افزایش می دهد؛ استفاده از متیل گزانتین ها در بیمارانی که سابقه تشنج ناشی از Adenosine را داشته اند، توصیه نمی شود
دیس پنه، گرفتگی گلو، فلاشینگ، اریتم، راش و درد قفسه سینه گزارش شده که نیازمند درمان علامتی است؛ در صورت پیشرفت علائم فرآیند احیاء باید انجام شود، حین درمان پرسنل آموزش دیده در دسترس باشند
فیبریلاسیون بطنی پس از تجویز دارو گزارش شده است که می تواند کشنده باشد؛ در بیشتر مواقع این موارد ناشی از استفاده همزمان با Digoxin و گاهی ناشی از مصرف همزمان با Digoxin و Verapamil است
در بیمارانی که علائم و نشانه های ایسکمی میوکاردی حاد دارند، تست استرس قلبی انجام نشود

لازم است عوارض جانبی شایع آدنوزین مثل فلاشینگ، تنگی نفس و احساس فشار بر قفسه سینه به بیمار توضیح داده شود
بیمار باید روندهای درمانی همزمان، داروهای نسخه ای یا OTC مصرفی، غذاها یا نوشیدنی های کافئین دار و نیز بیماری های همزمان خود را به پزشک اطلاع دهد
در صورت بارداری یا قصد به بارداری یا شیردهی به پزشک اطلاع داده شود