داروهای ضد روان پریشی چه عوارضی برای بیمار خواهد داشت؟ این دارو ها که با نام آنتی سایکوتیک هم شناخته می شوند، به این منظور تجویز می شوند که رفتارهای جنون را مدیریت و کنترل کنند. این داروهای روان پریشی بیشتر برای بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی و اختلال دوقطبی تجویز می شود.
بعضی از داروهای ضد روان پریشی مانند تورازین (Thorazine) توهم و هذیان بیمار را کاهش می‌دهند. ولی سایر داروهای ضد روان پریشی مانند کلوزاریل بیمار را سر حال می‌آورند و تقویت می‌کنند. تأثیر اصلی این گونه داروها کاهش و یا حذف نشانه‌های روانپریشی از جمله توهم، هذیان، گوشه‌گیری و بی‌احساسی است و برای آرام نگاهداشتن بیماران ساخته نشده‌اند.
داروهایی که با نام‌های مختلفی از قبیل «نورولپتیک»، «آنتی‌سایکوتیک» و «ضد روان پریشی» خوانده می‌شوند در درمان بیماری‌هایی که همراه با توهم یا هذیان هستند به کار می‌روند. توهم و هذیان نشانه‌های عمده اختلالات یا بیماری‌های روانپریشی هستند. از جمله این بیماری‌ها می‌توان به اسکیزوفرنیا، اختلال هذیانی، افسردگی توأم با روانپریشی، شیدایی (مانیا)، و روانپریشی‌های ناشی از مصرف مواد یا ناشی از بیماری‌های دیگر اشاره کرد.
هرچند این دسته از داروها نام «ضدروانپریشی» را با خود دارد، کاربرد آن محدود به بیماری‌های روانپریشی نیست. به عنوان نمونه، آنها ممکن است در درمان تیک، افسردگی، اضطراب و بی‌قراری، رفتارهای خشونت‌آمیز، اختلال شخصیت مرزی (borderline) و کم‌خوابی نیز به کار روند. همین نام غلط‌انداز این دسته از داروها، برخی از بیماران غیر مبتلا به روانپریشی که داروهای ضد روان پریشی برای آنها تجویز شده را نگران می‌کند.
اثر ضد روان پریشی این داروها (برطرف کردن توهم، هذیان، رفتارهای بی‌هدف و …) عموماً به تدریج طی چند هفته از شروع مصرف نمایان می‌شود. معمولاً مدت ۴ تا ۶ هفته مصرف دوز کافی دارو برای ظاهر شدن اثرات آن لازم است و البته ممکن است با ادامه مصرف دارو اثربخشی بیشتری هم بروز کند.
عوارض جانبی داروهای ضد روان پریشی
1- خواب آلودگی
2- افزایش وزن
3- نامنظم شدن یا قطع شدن دوران قاعدگی در زنان
4- افت فشار خون هنگام بلند شدن که باعث سرگیجه می شود
5- لرزش و گرفتگی در عضلات
6- یبوست
7- مشکلات جنسی
8- خشک شدن دهان
9- سردرد
باید توجه داشت که واکنش مردم مختلف به یک دارو متفاوت است. بنابراین ممکن است یک فرد اصلا به این عوارض دچار نشود و شخصی دیگر به یک یا چند یا حتی اکثر آنها دچار شود. داروهای ضد روان پریشی بعد از 6 هفته تاثیر خود را نشان می دهند و گفتنی است که پس از بهبود، قطع ناگهانی داروها باعث بازگشت علائم روان پریشی می شود.
مصرف داروهای ضد روان پریشی بیش از آنچه در گذشته تصور می شد سبب بروز سکته مغزی می شود. این داروها اغلب برای افراد مبتلا به جنون جوانی و زوال عقلی تجویز می شود. این در حالی است که در مطالعات قبلی معلوم شده بود برخی از انواع این داروها خطر سکته مغزی را بویژه در افراد مبتلا به زوال عقل افزایش می دهند.
اما براساس نتایج مطالعات جدید که در مجله «بریتیش مدیکال» منتشر شده تمام انواع داروهای ضد روانپریشی در تمام بیماران خطر بروز سکته مغزی را تشدید می کنند. با توجه به این یافته ها، متخصصان بهداشت روانی توصیه می کنند؛ افرادی که از این داروها مصرف می کنند باید به شدت تحت کنترل قرار بگیرند.
داروهای ضد روان پریشی معمولا برای کنترل علائم روانپریشی در بیماران مبتلا به اختلالاتی چون جنون جوانی و برخی از انواعافسردگی مصرف می شوند.
روش مقابله با عوارض داروهای ضد روان پريشی
شكايات و عوارض را كه بيمار ذكر مي كند و علائم و عوارضي را كه خود شما متوجه آن شده ايد يادداشت كنيد و به پزشك معالج گزارش دهيد. پزشك معالج بر حسب يافته ها و با توجه به شرايط بيمار ممكن است تصميم بگيرد كه :
- به شما اطمينان دهد كه اگر به توصيه های او عمل كنيد عارضه برطرف خواهد شد
- مقدار دارو را كاهش دهد يا داروي طولاني اثر تجويز كند.
- براي مقابله با عوارض دارويي، يك داروي ديگر به دستور داروئي بيمار اضافه كند.
- مقدار مصرف دارو در شبانه روز را به چند قسمت تقسيم و بيشترين مقدار را براي شب تجويز نمايد.
- داروی تجويز شده را قطع و استفاده از داروي جديد را توصيه كند.
- داروی تجويزي را قطع نمايد و بستري كردن بيمار را توصيه كند.
مطمئن باشيد كه با عمل به نكات فوق علائم و عوارض در اكثر مواقع به خوبي كنترل خواهند شد.
فواید داروهای ضد روان پریشی بسیار بیشتر از مضرات آنها است
تحقیق شامل متاآنالیزی از مطالعات بالینی موجود با تمرکز بر اثرات درازمدت این داروها بر فرجام بالینی و ساختار مغز بیماران بود.
لیبرمن و تیمش به آزمونهای بالینی و دادههای عصب‌شناختی پرداختند و پی بردند که فواید درمانی داروهای ضد روانپریشی بسیار بیشتر از عوارض جانبی آنها است.
لیبرمن میگوید: “هرکس در مورد این جمعبندی شک دارد باید با افرادی که نشانگان بیماری‌شان با درمان تخفیف پیدا کرده و به معنی واقعی کلمه به زندگی برگشتهاند صحبت کند.”
بر مبنای این آخرین تحقیق، تأخیر در درمان با داروهای ضد روانپریشی یا عدم مصرف داروها با فرجام منفی درازمدت برای بیماران همراه است.
دکتر لیبرمن توضیح میدهد: “اگر چه اقلیتی از بیماران که از اپیزود روانپریشی اولیه بهبود یافتهاند ممکن است این بهبود را بدون درمان با داروهای ضد روانپریشی حفظ کنند، در حال حاضر هیچ شاخص زیستی بالینی برای شناسایی این گروه از بیماران وجود ندارد، و تعداد انگشتشماری از بیماران هستند که در این زیرگروه جای میگیرند. در نتیجه کنار گذاشتن درمان میتواند برای اغلب بیماران دچار اسکیزوفرنی مضر باشد.”
این تحقیق همچنین به شواهد پیش‌بالینی در دسترس مربوط به جوندگان پرداخته است. اگرچه برخی از این مدلهای حیوانی خاطرنشان کرده‌اند که داروهای ضد روانپریشی میتوانند باعث ایجاد حساسیت گیرندههای دوپامین و به مرور زمان افزایش تحمل شوند، تحقیق تازه بر این نکته تأکید می‌کند که شواهد کافی در این مورد وجود ندارد که داروهای ضد روانپریشی ریسک عود بیماری را افزایش می‌دهند.
تحقیقات پیشین همچنین نشان دادهاند که کاربرد داروهای ضد روانپریشی ممکن است خطر سندرم متابولیک را در بیماران دچار اسکیزوفرنی افزایش دهد. سندرم متابولیک به نوبه خود با بیماری قلبی و دیابت مرتبط شده است.
در هر حال، تحقیق حاضر ریسکها و فواید داروهای ضد روانپریشی را در پیوند با سندرم متابولیک بررسی نمیکند.
برای پی بردن به این سوالات تحقیقات فراتری نیاز است اما شواهد نشان می دهند فایده ی استفاده از داروهای روان پریشی خیلی بیشتر از عوارض آن است. اما در هر صورت پزشک متخصص عاقلانه تر باید این داروها را برای بیمار تجویز کند.